Özbekistan’da son yıllarda eğitim alanında önemli reformlara imza atılarak ve yükseköğretim sistemi geliştirilerek ülkenin kalkınması hedefleniyor.
AA muhabirinin Özbekistan Yüksek Eğitim, Bilim ve İnovasyon Bakanlığından derlediği verilere göre, 2016’da 77 üniversitenin bulunduğu ülkede, son 7 yılda 135 üniversitenin kurulmasıyla yükseköğrenim kurumlarının sayısı 212’ye çıktı.
Özbekistan hükümeti, son yıllarda yükseköğretim sisteminin geliştirilmesine daha fazla önem vermeye başlayarak bu çerçevede devlet bütçesinden sosyal sektöre yıllık tahsis edilen toplam 7,5 milyar doların yüzde 45’i eğitime ayrılıyor.
Uzmanlar, günümüzde Orta Asya’daki en fazla üniversitenin Özbekistan’da bulunduğunu ve hükümetin yükseköğretim sistemini geliştirerek Özbekistan’ı bu alanda Orta Asya’nın merkezi haline getirmeyi hedeflediğini belirtiyor. Uzmanlar, hükümetin eğitim sistemini geliştirerek, bunun ülkenin kalkınmasına katkıda bulunacağını hedeflediğini dile getiriyor.
Ülkede eğitim sektöründe başlatılan reformlar sonucunda, üniversite sayısının 212’ye ulaşmasıyla lise mezunlarının üniversiteye giriş oranı yüzde 9’dan yüzde 38’e, üniversiteye giren yıllık öğrenci sayısı da 60 binden 200 bine yükseldi.
Özbekistan’daki 212 üniversitenin 116’sı devlet, 66’sı özel, 30’u ise diğer ülkelerle işbirliğinde kurulan uluslararası üniversite statüsüne sahipken, bu üniversitelerde 3 bin 559 branşta eğitim veriliyor.
86 üniversiteye ev sahipliği yapan başkent Taşkent, ülkede en çok üniversitenin bulunduğu şehir olarak öne çıkıyor. Taşkent’teki 86 üniversitenin 40’ı devlet, geri kalanı da özel veya yabancı üniversitelerle işbirliğinde kurulan uluslararası üniversiteler.
Ülkedeki yükseköğretim kurumlarının artmasıyla üniversitelerdeki öğrenci ve öğretim görevlisi sayısı da arttı. 2023-2024 eğitim öğretim yılında üniversitelerdeki öğrenci sayısı ilk defa 1 milyonu, öğretim görevlisi sayısı da 35 bini aştı.
Özbekistan’da 2030’a kadar yükseköğretimin geliştirilmesini öngören reformları içeren programa göre, 2026 yılında liseden mezun olanların yarısının üniversitelere kabulü öngörülürken, 2030 yılında da ülkedeki üniversitelerde okuyan öğrenci sayısının 1,5 milyona ulaşması hedefleniyor.
Özbekistan’ın yükseköğretimde Orta Asya’nın merkezi olması hedefleniyor
Özbek eğitimci Uluğbek Yakubov, konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, hükümetin son dönemde eğitimin geliştirilmesine yönelik önemli kararlar aldığını ifade etti.
Eğitimci Yakubov, bu çerçevede hükümetin 2030’a kadar yükseköğretimin geliştirilmesini öngören reformları içeren program kabul ettiğini anımsatarak, “Bu programın hayata geçirilmesiyle Özbekistan’ın, yükseköğretimde Orta Asya’nın merkezi haline gelmesi hedefleniyor.” dedi.
Yakubov, bu programa göre, ülkedeki üniversitelerde eğitim sisteminin geliştirilmesinin, Özbek üniversitelerinin uluslararası sıralamalarda üst sıraya yükseltilmesinin ve Orta Asya ülkeleri dahil başka ülkelerden öğrencilerin gelmesiyle ülkedeki üniversite öğrencisi sayısının arttırılmasının öngörüldüğünü vurguladı.
Yükseköğretim sistemini geliştirmenin ülkeyi kalkındırmada en doğru yol olduğunu dile getiren Yakubov, üniversiteler ve bünyelerindeki araştırma merkezleri ile teknoparkların, ülkedeki yenilikçi teknolojilerin sanayide uygulanmasına ön ayak olabileceğini ve böylece ülkenin kalkınmasına katkı sağlayabileceğini söyledi.
Türkiye ile eğitim işbirliği
Özbekistan ile Türkiye arasında yükseköğretim alanındaki işbirliği de gelişmeye devam ediyor.
Günümüzde Özbekistan, Türkiye ile işbirliğinde kurulan yükseköğretim kurumları faaliyetlerini sürdürüyor.
Özbekistan’daki İbni Sina Tıp Fakültesi ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, İstanbul Sağlık Bilimleri Üniversitesi ile Buhara Devlet Tıp Enstitüsü işbirliğiyle 2019’da kuruldu.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin (TOBB) Özbekistan Ticaret ve Sanayi Odası ile işbirliğiyle kurduğu Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (ETÜ) Taşkent Şubesi, 2020-2021 eğitim öğretim yılında faaliyete başladı ve eğitimdeki kalitesiyle kısa sürede adından söz ettirdi.
Özbekistan’da mimarlık ve inşaat mühendisliği alanında verilen eğitimin geliştirilmesi amacıyla hükümet kararıyla Taşkent Mimarlık ve İnşaat Üniversitesi ile Semerkant Devlet Mimarlık ve İnşaat Mühendisliği Enstitüsü rektörlüğüne Türk isimler atandı.
Prof. Dr. Ercan Kahya Taşkent Mimarlık ve İnşaat Üniversitesine atanırken, Prof. Dr. Çiğdem Canbay Türkyılmaz da Semerkant Devlet Mimarlık ve İnşaat Mühendisliği Enstitüsü rektörü oldu.
İki ülke arasında yükseköğretim alanındaki işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla 2022’de İzmir’de Özbekistan-Türkiye 1. Eğitim Forumu’nu düzenlenirken, forumun ikincisi 14 Kasım’da Semerkant kentinde gerçekleştirildi.
Forum, Özbekistan Bilim, Eğitim ve İnovasyon Bakanı Adil Abdurahmanov ve Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar’ın başkanlığında, “Bilimsel İş Birliği İçin Teknolojik Toplumsal Fayda ve Sürdürülebilir Hedefler” başlığıyla düzenlendi.
Türkiye ve Özbekistan’dan yaklaşık 100 üniversitenin rektör ve rektör yardımcılarının katıldığı forum kapsamında, iki ülke arasında yükseköğretim alanındaki işbirliğine ilişkin “Uygulama Mutabakat Zaptı” imzalandı.
